Một bức tranh tưởng như đã hoàn thiện của Pablo Picasso vừa hé lộ một bí mật chôn vùi suốt hơn một thế kỷ. Nhờ công nghệ chụp X-ray và hồng ngoại, các nhà nghiên cứu tại Viện Nghệ thuật Courtauld (London) đã phát hiện một chân dung bí ẩn bị giấu bên dưới bề mặt lớp sơn.
Tác phẩm mà họ đang nghiên cứu là “Chân dung Mateu Fernández de Soto”, được Picasso vẽ vào năm 1901. Tuy nhiên, kết quả quét X-ray đã phác họa nên một hình ảnh đầy kinh ngạc: một người phụ nữ bị lãng quên, ẩn dưới từng lớp màu xanh u buồn đặc trưng của giai đoạn Blue Period. Các nhà nghiên cứu tin rằng Picasso đã vẽ chân dung này trước, nhưng sau đó tự tay xóa bỏ nó bằng cách vẽ chồng lên một bức tranh hoàn toàn mới.
Một khuôn mặt bị xóa bỏ, một câu chuyện chưa từng kể
Picasso đến Paris năm 1901 khi mới 19 tuổi, và đó cũng là thời điểm ông bắt đầu thử nghiệm những phong cách mới. Chuyên gia nghệ thuật Barnaby Wright của Courtauld Gallery nhận định: “Picasso không chỉ đổi chủ thể, mà còn đổi cả phong cách hội họa của chính mình.”
Hình ảnh người phụ nữ được tái hiện lại nhờ kỹ thuật quét từng mảng nhỏ, khiến bức chân dung dần hiện lên từng chút một, như một câu đố ghép hình đang được hoàn thiện. Tuy nhiên, danh tính người phụ nữ này vẫn là một ẩn số. Các nhà nghiên cứu nhận thấy bà có kiểu tóc búi chignon phổ biến ở Paris thời bấy giờ, nhưng vẫn chưa thể xác định chính xác bà là ai.
Cũng có thể bà chỉ là một người mẫu vô danh, nhưng cũng không loại trừ khả năng bà từng có mối quan hệ thân thiết với Picasso, có thể là một người bạn, một người tình, hoặc đơn giản chỉ là một nàng thơ đã bị ông lãng quên.
Điều đáng kinh ngạc là Picasso không xóa trắng bức tranh ban đầu, mà vẽ trực tiếp lên hình ảnh người phụ nữ, như thể đang biến đổi một con người thành một con người khác. Các nghiên cứu cho thấy ông có thể đã sửa đổi tác phẩm này ít nhất 3-4 lần, không chỉ vì thiếu tiền mua vật liệu mới, mà còn vì ông thích cảm giác chuyển hóa một bức tranh thành một bức tranh khác.
Dù đã bị che khuất gần như hoàn toàn, những dấu vết của người phụ nữ vẫn còn lẩn khuất trên bề mặt bức tranh hiện tại. Khi nhìn kỹ, ta có thể thấy đôi mắt, tai và mái tóc của bà vẫn còn lờ mờ hiện lên, như một bóng ma quá khứ đang ám ảnh tác phẩm của Picasso.
Những phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ quá trình sáng tạo đầy thử nghiệm của Picasso, mà còn đặt ra một câu hỏi lớn hơn: Liệu còn bao nhiêu tác phẩm bí ẩn khác vẫn đang nằm ẩn giấu dưới những lớp sơn của thiên tài hội họa này?
